Parafia pw. św. Ap. Mateusza i Macieja w Raciborzu-Brzeziu

Previous slide
Next slide

Architektura

Znawcy stylów architektonicznych nie potrafią jednoznacznie określić stylu nowo wybudowanego kościoła w Brzeziu. Na podstawie opisów okoliczności powstania kościoła wymienia się trzy projekty, które jednak zostały odrzucone przez władze pruskie z uwagi na duży koszt budowy. Być może zaistniały tu inne okoliczności, gdyż pierwszy projekt został sporządzony przez projektanta, który wzorował się na modelu kościoła w Pszowie. Drugi plan wykonano w Opolu, który jednak również został odrzucony. Ostatecznie zrealizowano projekt pod nadzorem projektanta z Berlina. Kto wykonywał kolejne projekty, dziś trudno ustalić. Dla Brzezian istotnym jest to, że projekt powstał za sprawą tego samego projektanta, który projektował kościół ewangelicki w Raciborzu (stał w miejscu obecnej szkoły muzycznej).

Większość budowli sakralnych charakteryzuje symetria planu. W przypadku brzeskiego kościoła jest jednak inaczej. Łukowe podcienia, oddzielające nawy boczne od nawy głównej, są różnej wysokości. Nawy lewa i prawa są zbudowane na planie prostokąta – każdy ma inne wymiary. W kościele znajdują się różne elementy wystroju – barokowy ołtarz główny i dwa barokowe ołtarze boczne, barokowa ambona. Nowe organy miały zaś być wykonane w stylu neobarokowym.

Kościół powstał na początku XX wieku, zaś elementy wystroju pochodzą z XVIII wieku. Celową mieszaninę wystroju i budowli z różnych epok znawcy historii sztuki określili mianem Secesji.

Prawa nawa boczna jest rodzajem wnęki, w której obecnie znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz kompozycja składająca się z figur, pierwotnie stanowiących dwa odrębne ołtarze. Do ołtarza św. Anny zostały dodane figury z byłego ołtarza św. Józefa. W trakcie budowy były czynione starania aby tę stosunkowo małą przestrzeń przeznaczyć na drugą zakrystię. Znajdujące się tu drzwi wejściowe od początku nie były używane.

W lewej nawie bocznej, w jej tylnej części znajdowały się dwa konfesjonały, pochodzące ze starego kościoła. Jeden z nich, bardzo stary, jest już w trzecim kościele. Drugi konfesjonał prawdopodobnie powstał krótko przed budową nowego murowanego kościoła. Pierwotnie w miejscu konfesjonału w tylnej ścianie, znajdowało się wejście na chór.

Prawa strona nawy głównej, widoczna od strony prezbiterium, oddaje architekturę wnętrza brzeskiego kościoła. Kasetony sufitu i na balkonie chóru, oraz neobarokowa konstrukcja organ, która była tworzona w Brzeziu, w połączeniu z trzema oknami daje wrażenie doskonałego ładu i estetyki.

Na szczycie organ znajduje się misternie żłobiony łuk z obłoków, z głowami dwóch aniołów, pod łukiem znajduje się z kolei barokowa figura Matki Boskiej Anielskiej. Na uwagę zasługują motywy rzeźbione, które różnią się od analogicznych zdobień na starym barokowym ołtarzu. Motywy na organach są motywami roślinnymi z ulistnieniem podobnym do liści ostu.

W cieniu południowego światła okien, rozmieszczono wszystkie stacje drogi krzyżowej. Charakterystyczne w budowli, zarówno w konstrukcji zewnętrznej, jak i wewnętrznej, są krzywizny o łagodnych, owalnych i kołowych kształtach.

Po zmianach dotyczących wystroju w kościołach, w podcieniu lewej nawy bocznej, figura św. Józefa z Jezusem, stała się jedynie elementem dekoracyjnym. Pod figurą obecnie znajduje się wejście do ołtarza od strony wiernych, przez nawę główną.